Ev kadınları nasıl emekli olacak?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, ev kadınlarının emekliliğiyle ilgili çalışma yürüttüklerini, haziran, temmuz aylarında altyapısını hazırladıktan sonra teklifi Ekonomi Koordinasyon Kuruluna getireceklerini söyledi. Işıkhan, “İçeriğini daha netleştirmedik, bir analiz yapmamız gerekiyor. Ev kadınlarının emeklilik hakkını, sınırını çok iyi bilmemiz lazım. Kaç çocuğu var, engelli olup olmadığı, geçirilen hizmet süresi gibi kriterlere bakacağız” diye konuştu.

SORULARINIZ İÇİN: [email protected]

Ev kadınlarının emekliliği konusunda ilk adım 2023 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan AK Parti seçim beyannamesinde atıldı. Türkiye Yüzyılı İçin Doğru Adımlar başlıklı seçim beyannamesine göre, Aile Koruma Kalkanı Programı kapsamında ev kadınlarına emeklilik imkanı getirilecek. Programda bu konuda şöyle denildi:

“Ailelerin evdeki yükünü çeken, aileyi ayakta tutmak için en fazla fedakârlık gösteren ev hanımlarıdır. Ev hanımları, evdeki emekleri karşılığında herhangi bir ücret almaksızın ülke ekonomisine katkı sağlamakta ve aile refahını artırmaktadır. Ev hanımlarının bu emeğinin karşılığında emeklilik gibi bir güvenceye sahip olmalarını en temel hakları olarak görüyoruz. Bu çerçevede, ev hanımlarının isteğe bağlı ödeyecekleri primlerin üçte birini devlet olarak biz karşılayacağız. Bazı meslek gruplarının iş yükü ağırlığı nedeniyle sahip oldukları yıpranma payı hakkını ev hanımlarına da sağlayacağız.”

BUGÜNKÜ ASGARİ ÜCRET ÜZERİNDEN YILLIK 34.607 TL PRİM DESTEĞİ

Yapılacak düzenlemenin iki boyutu bulunuyor. Birincisi, ev kadınlarının sigorta primlerine devlet katkısı sağlamak, ikincisi ise yıpranma hakkı sağlamak.

Kanuna göre, sigortalı bir işte çalışmayanlar isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olabiliyorlar. Ev kadınları da hali hazırda bu kapsamda isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olma hakkına sahip bulunuyor.

Getirilmesi öngörülen düzenleme ile ev kadınlarının asgari ücret üzerinden ödedikleri isteğe bağlı sigorta priminin 3’te 1’inin devlet tarafından karşılanması amaçlanıyor.

Asgari ücret üzerinden aylık 8.321,76 TL isteğe bağlı sigorta primi alınıyor. Düzenleme hayata geçtiğinde bu primin 2.883,92 TL’si devlet tarafından karşılanacak. Ev kadınları da aylık 5.547,84 TL prim ödeyecekler. Devletin bugünkü asgari ücret üzerinden bir yıl boyunca sağlayacağı prim desteği 34.607 TL’ye ulaşacak.

YIPRANMA HAKKI İLE ERKEN EMEKLİLİK

Ağır ve tehlikeli iş yerlerinde çalışanlara yıpranma hakkı tanınıyor. Bu kişilerin çalıştıkları her 360 güne karşılık hizmet sürelerine 60 ila 180 gün ilave ediliyor. Yaygın uygulama her 360 güne karşılık 60 veya 90 gün ilave edilmesi. Bu şekilde ilave edilen prim günleri ile 2,5 yıla kadar erken emeklilik hakkı bulunuyor.

Mevcut kanuna göre ayrıca, başkasının bakımına muhtaç derecede engelli çocuk bulunan annelerin her 360 günlük çalışma sürelerine 90 gün ilave ediliyor. İlave edilen süre kadar emeklilik yaş haddinden indirim yapılıyor. Engelli çocuk annelerine sağlanan erken emeklilikte 2,5 yıl sınırı uygulanmıyor. Bu haktan isteğe bağlı sigorta primi ödeyen engelli çocuk anneleri de yararlanıyor.

Bakan Işıkhan, düzenlemeyi yaparken çocuk sayısı, çocuğun engelli olup olmadığı, hizmet süresi gibi kriterlere bakacaklarını söyledi. Yıpranma süresinin çocuk sayısına göre belirlenmesi gündeme gelebilir. Örneğin her 360 günlük prime karşılık bir çocuk için 30 gün, iki çocuk için 60 gün, üç ve daha fazla çocuk için 90 günlük yıpranma hakkı tanınabilir.

EV KADINLARI NASIL EMEKLİ OLACAK?

Kanuna göre, ilk defa 2008 sonrası çalışmaya başlayan kadınlar isteğe bağlı sigorta yaptırdıklarında 9000 prim gününü tamamladıkları tarihe bağlı olarak emekli olabilecekler. Ev kadınlarına yıpranma hakkı da verilirse bu yıl çalışmaya başlayanlar 9000 günü 2050 yılında tamamlayacakları için 65 yaşa tabi olacaklar ancak yıpranma hakkıyla 2,5 yıla kadar daha önce emekli olabilecekler.

Normal emeklilik için prim günü yeterli olmayanların ise 5400 günü tamamladıkları tarihteki emeklilik yaşına 3 yıl ilave edilecek. Yıpranma payı ile birlikte 5400 günü 2036 yılına kadar tamamlayan kadınlar 61 yaşa, 2037’de tamamlayanlar 62 yaşa, 2038’de tamamlayanlar 63 yaşa, 2039’da tamamlayanlar 64 yaşa, 2040 ve sonrasında tamamlayanlar ise 65 yaşa tabi olacaklar. Ancak, yıpranma hakkıyla birlikte bu yaş hadlerinden 2,5 yıl yıla kadar indirim yapılarak daha erken emekli olmaları sağlanacak.

KAYIT DIŞI İSTİHDAMA YOL AÇARBİLİR Mİ?

Türkiye’de kadın istihdam oranı çok düşük. DECD ülkelerinde 15 – 64 yaş grubundaki kadınların yüzde 62’si istihdam edilirken, Türkiye’de bu oran yüzde 32,5 seviyesinde yer alıyor.

Ev kadınlarına yönelik prim desteği ve yıpranma hakkı düzenlenirken özellikle işçi ve esnaf statüsünde çalışmakta olan kadınlara etkisi de dikkate alınmalıdır. İşçi ve esnaf statüsündeki kadınlar hem dışarıda ve evlerinde çalışıp hem de çocuklarına bakıyorlar. Prim desteği ve yıpranma hakkından sadece ev kadınlarının yararlanıp çalışan kadınların yararlandırılmaması kadın istihdamını olumsuz etkileyebilir. Özellikle işçi ve esnaf statüsünde çalışan kadınların ev kadınlarına sağlanan teşviklerden dolayı sigortalı çalışmayı bırakıp kayıt dışı çalışmaya yönelmesi gündeme gelebilir.

Kayıt dışı istihdama yönelimin engellenmesi ve adaletin sağlanabilmesi için ev kadınlarına getirilecek prim desteği ve yıpranma hakkının çalışan kadınlara da sağlanması gerekir. Olası yıpranma hakkından memur kadınların da yararlandırılması gerekir.

BENZER İÇERİKLER