Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda (TCMB) müdür olarak görev yapan Mehmet Selman Çolak ve uzman olarak görev yapan Mehmet Emre Şamcı tarafından kaleme alınan “Altın Fiyatı Kaynaklı Servet Artışının Konut ve Otomobil Piyasalarına Etkisi” başlıklı blog yazısı, Merkezin Güncesi sayfasında yayımlandı.
Analizde, Eylül 2023 sonrası dönemde altın fiyatlarındaki keskin artışın konut ve otomobil piyasalarında talep artışına neden olduğuna işaret edildi.
Yazıda ülkemizde il bazında altın mevduat tercihlerindeki farklılıkları kullanarak, altın fiyatındaki artışın konut ve otomobil gibi alım satıma konu dayanıklı mal piyasalarındaki etkisini incelendi.
Küresel ölçekte jeopolitik belirsizliklerin artması ve merkez bankalarının yoğun altın alımları ile Eylül 2023- Nisan 2025 döneminde uluslararası piyasalarda altın fiyatları ABD doları cinsinden yaklaşık yüzde 77 yükseldi (Grafik 1). Fiyat artışının da katkısıyla, ülkemizde geleneksel servet tutma araçlarından biri olan altının mevduat içindeki payında artış yaşandı (Grafik 2). Altın fiyatındaki yükseliş, Türkiye’de tasarruflarının önemli bir kısmı altın cinsinden olan kesimler için dikkate değer ölçüde servet artışı anlamına geliyor. Böyle bir servet artışının talep üzerinde yukarı yönlü bir etkisi olacağı değerlendirilebilir. Bu yazıda ülkemizde il bazında altın mevduat tercihlerindeki farklılıkları kullanarak, altın fiyatındaki artışın konut ve otomobil gibi alım satıma konu dayanıklı mal piyasalarındaki etkisini inceliyoruz.
Altın mevduatının tasarruf mevduatına oranının, altın fiyatlarının hızla artmaya başladığı 2023 yılı eylül ayında iller arasında önemli ölçüde farklılaştığı görülüyor (Görsel 1). İlgili dönemde illerin birbirinden büyük ölçüde ayrışmasına neden olacak önemli bir gelişme olmadığından, söz konusu farklılaşma bize altın fiyatının servet artışı kanalıyla konut ve otomobil piyasalarındaki etkilerini inceleme fırsatı sunuyor.
Servet etkisinin varlığına yönelik önemli bir ipucunu, mevduattaki altın payının yüksek olduğu illerdeki konut birim fiyatlarının 2023 yılı son çeyreğinden itibaren diğer illerden belirgin ölçüde ayrışmasında gözlemliyoruz (Grafik 3).
Altın fiyatları kaynaklı servet artışının konut ve otomobil piyasalarındaki etkilerini ampirik olarak test etmek için, iller arasında altın mevduatı oranındaki farklılaşmayı dikkate alan bir farkların farkı analizi yapıyoruz. Grafik 4, 2023 eylül ayında altın mevduatı oranı Türkiye ortalamasına eşit (%9,4) olan bir il için konut birim fiyatlarındaki altın fiyatları kaynaklı ilave değişim tahminlerini çeyreklik dönemler bazında ayrı ayrı gösteriyor. Grafik 5’te ise konut ve otomobil satış/fiyat göstergeleri üzerinde altın fiyatlarının 2023Ç3 sonrası için ortalama ilave etkileri yer alıyor. Analiz sonuçlarına göre:
Özetle, analizlerimiz Eylül 2023 sonrası dönemde altın fiyatlarındaki keskin artışın konut ve otomobil piyasalarında talep artışına neden olduğuna işaret ediyor. Talep artışı, arzı esnek olmayan konut piyasasında fiyatlarda, arzı nispeten esnek olan otomobil piyasasında ise satış adetlerinde artış olarak karşımıza çıkıyor.
Anasayfa
Canlı Borsa
Borsa
Döviz Kurları
Altın
Hisse Senetleri
Endeksler
Kripto Paralar
Döviz Hesaplama
Döviz Çevirici
Kredi Arama
Kredi Raporun
Mehmet Furkan Öğütcü
